ശ്രീ പദ്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം: ശിവേലി പുരയും ഗോപുരവും – ഒരു ആധികാരിക വിവരണം

തിരുവന്തപുരത്തെ ശ്രീ പദ്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം കേരളത്തിന്റെ ആത്മാവിനോടും ചരിത്രത്തോടും ചേർന്നുനിൽക്കുന്ന അപൂർവമായ ഒരു ദേവാലയമാണ്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ശിവേലി പുരയും ഗോപുരവും കേരള-ദ്രാവിഡ ശൈലിയുടെ അതുല്യ കലാസൗന്ദര്യവും ശില്പസാമർത്ഥ്യവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഘടനാപരമായ വൈഭവത്തെക്കുറിച്ച് ഡോ. എം.ജി. ശശിഭൂഷൺ തന്റെ 'അറിയപ്പെടാത്ത അനന്തപുരി' എന്ന കൃതിയിൽ ആധികാരികമായി വിശകലനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്

ശിവേലി പുര, അഥവാ ക്ഷേത്രത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള വിശാലമായ പില്ലർ കൊറിഡോർ, ശ്രീ പദ്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിലൊന്നാണ്. ഈ പുരയുടെ ശില്പശൈലി, ശിലാപ്രതിമകൾ, ദീപകന്യകകളുടെ പ്രതിമകൾ എന്നിവ അതിന്റെ സവിശേഷതകളാണ്. പുരയുടെ ദൈർഘ്യവും വീതിയും അതിൽ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്ന ശിലകൾ, ശില്പങ്ങൾ എന്നിവ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രാചീനതയും വൈഭവവും വ്യക്തമാക്കുന്നു. 

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഏഴുനില ഗോപുരം പാണ്ഡ്യൻ ശൈലിയിൽ പണിതതും അതിന്റെ മുകളിൽ വഞ്ചിയുടെ ആകൃതിയിലുള്ള ഘടനയും ഏഴു പൊൻകലശങ്ങളും അതിനെ മറ്റു ദക്ഷിണേന്ത്യൻ രാജഗോപുരങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാക്കുന്നു. ഗോപുരത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം 1566-ൽ സ്ഥാപിച്ചെങ്കിലും, അതിന്റെ നിർമാണം ആരംഭിച്ചത് മാർത്താണ്ഡവർമ്മ രാജാവാണ്. പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അനുജനായ ധർമ്മരാജാവായ കാർത്തികതിരുനാൾ രാമവർമ്മയാണ് ഗോപുരം പൂർത്തിയാക്കിയത്.

ഗോപുരത്തിന്റെ ഓരോ നിലയിലും ഹിന്ദുമഹാകാവ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കഥകളുടെ ശില്പങ്ങൾ കാണാം. അതിന്റെ പ്രത്യേകതകളിലൊന്ന്, സമവായ ദിനങ്ങളിൽ സൂര്യന്റെ കിരണങ്ങൾ ഗോപുരത്തിലെ ജനാലകളിലൂടെ കൃത്യമായി കടന്നു പോകുന്ന ദൃശ്യമാണ്, ഇത് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആകാശീയ-ഭൗതിക ബന്ധത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ്.

ശിവേലി പുരയും ഗോപുരവും ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആചാരപരമായ പ്രാധാന്യത്തിനൊപ്പം കലാസാംസ്കാരികമായി കേരളത്തിന്റെ സമ്പന്നമായ പാരമ്പര്യത്തെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ശില്പങ്ങൾ, ശില്പികൾ, ശൈലി എന്നിവ കേരളത്തിന്റെ ശില്പകലയുടെ ഉന്നതമായ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.

ശ്രീ പദ്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവേലി പുരയും ഗോപുരവും ആധുനിക ശില്പകലയിൽ പോലും അതുല്യമായ സൃഷ്ടികളാണ്. ഇവയുടെ നിർമ്മാണത്തിലൂടെ കേരളത്തിന്റെ ശില്പസാംസ്കാരിക പാരമ്പര്യവും, ശില്പികളുടെ സമർപ്പണവും, ആചാരപരമായ വിശുദ്ധിയും അനാവൃതമാകുന്നു. ഡോ. എം.ജി. ശശിഭൂഷൺ എഴുതിയ 'അറിയപ്പെടാത്ത അനന്തപുരി'യിൽ നിന്നുള്ള ഈ വിവരണം ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആധികാരിക ചരിത്രത്തെ കൂടുതൽ തെളിയിക്കുന്നു.

അറിയപ്പെടാത്ത അനന്തപുരി' എന്ന പുസ്തകത്തിൽ എഴുതപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ശിൽപ്പികളുടെ വിവരണം വായനക്കാർക്ക് വേണ്ടി ചുവടെ ചേർക്കുന്നു 

പ്രവേശന മണ്ഡലത്തിൽ തൊഴുതു നില്ക്കുന്ന രൂപം ക്ഷേത്രനിർമ്മാതാവായ പെരുന്തച്ചന്റേതാണെന്നും അതല്ല കൊ.വ 903-ൽ ശിവേലിപുരയുടെ നിർമ്മാണച്ചുമതല വഹിച്ചിരുന്ന ശങ്കരലിംഗകവിരായരുടേതാണെന്നും കരുതപ്പെടുന്നു. വേഷവിധാനങ്ങളിലെ പ്രത്യേകതകൾ ശ്രദ്ധിക്കുമ്പോൾ ഈ പ്രതിമ ശങ്കരലിംഗ കവിരായരുടേതാകാനാണ് സാധ്യത. മകൻ കുമാരവേലുപ്പിള്ളയുടെയും സ്ഥപതിയായ നയിനാൻ ആചാരിയുടെയു പ്രതിമകളും കൂട്ടത്തിൽ കാണാം.